Prirodne lepote naših poznatih sela su neupitne i često glavni razlog za posetu. Međutim, naredna sela uveriće vas i da mala mesta mogu imati bogatu i značajnu istoriju, koja može da postane motiv za obliazak. U nastavku zato otkrijte kojih to 5 sela u Srbiji ima najzanimljiviju istoriju.
Borač – Nekada grad veći od Londona
Zanimljiva istorija srednjeg veka skrivena je u gružanskom selu Borač, koje je danas poznato po Boračkom kršu, uzvišenju sa kojeg se pruža nestvaran pogled na panoramu Šumadije. Star barem 2000 godina, ovaj grad prvobitno su nasljevali Rimljani, da bi u posed srpske države došao 836. godine. Grad doživljava procvat tokom vladavine Stefana Lazarevića. Koliko je značajna tačka bilo govori podatak i da su se za ovo mesto stalno otimali Mađari, Bugari, Turci, Srbi, a doprinosi i podatak da ga je mletački kartograf fra Mauro ucrtao u mapu sveta.
Danas je, međutim, malo ostalo. Od nekadašnjih devet crkava, očuvala se samo Crkva svetog Arhangela Gavrila iz 1359. godine, a u njoj se nalazi autentičan i vredan ikonostas, sa netipičnim freskama za pravoslavnu crkvu. Od istorijskog nasleđa značajno je i jedinstveno na Balkanu, groblje. Ovi stećci spefični su po svojim vrhovima, pa ih zbog njih nazivaju “kapačari”. Groblje se nalazi ispred crkve, pored staze koja vodi do Boračkog krša, krša vulkanskog porekla.
Od slavne srednjovekovne istorije Borača, ostalo je malo, ali sasvim dovoljno da se poseti mesto koje je u srednjem veku, veruje se, imalo više stanovnika od Londona.
Kremna – Mistično mesto koje nikoga ne ostavlja ravnodušnim
Selo iz kotline Zlatibora i Tare i dan danas je intrigantno, zanimljivo i kontroverzno, zahvaljujući čuvenom kremanskom proročanstvu. Ovaj fenomen naše kulture, i dalje golica i raspiruje maštu. Stoga je Kremna, rodno mesto tvoraca kremanskog proročanstva Miloša i Mitra Tarabića iz XIX veka, sve posećenije.
Međutim, pored ovog mističnog kulturno-istorijskog fenomena, posećenosti doprinosi i prelepi krajolik tipičan za zlatiborske krajeve. Samo mesto upotpunjeno je etno kompleksom “Dom proroka”, sačinjenim od brvnara karakterističnim za Taru i Zlatibor. Inače, na mestu ovog kompleksa nisu zaista živeli Tarabići, već se njihova kuća nalazi nedaleko odatle.
Intrigama i mistici ovog kraja dodatno doprinosi i “kosmička kugla”, kamen za koji se veruje da ima blagotovrona dejstva na zdravlje i da doprinosi proročkim sposobnostima; ali i činjenica da je baš kotlina Kremne teško vidljiva iz satelita pa je često nema na satelitskim snimcima.
Tršić – Najlepši živi spomenik srpskom jeziku i književnosti
Na 7 kilometara puta Loznica-Valjevo nalazi se verovatno najpoznatije selo u Srbiji, Tršić. Iako se pominje još u XVI veku, Tršić u srpsku istoriju u kulturu ulazi rođenjem Vuka Stefanovića Karadžića 1787. godine. Najznačajnija atrakcija je etnografski spomen park sa Vukovom kućom u centru. Reč je o autentičnoj rekonstrukciji zgrade sa okućnicom kakva je bila tipična za XIX vek. Etno-kompleks sačinjen je od 35 kućica koje čine muzeje, galerije, radionice, suvenirnice.
Manastir Trnoša je nemoguće zaobići kada govorimo o Tršiću, jer upravo ovde svoje obrazovanje započinje Vuk. Veruje se da je manastir podignut još u XIII veku, pa srušen od Turaka, da bi kasnije bio obnovljen. U dvorištu manastira nalazi se i česma koju su prema predanju podigli Jug Bogdan i devet Jugovića. Do Tršića vas vodi asfaltirani put, a do etno-kompleksa pešačka staza. Cena ulaznice iznosi 150 dinara za odrasle i 100 za decu.
Struganik – Rodno mesto čuvenog vojskovođe
Sela u Srbiji često su spoj nestvarne prirodne lepote i bogate istorije. Jedno od njih je i Struganik. U ovom selu rođen je Živojin Mišić, jedan od najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata. Osim po njegovom rođenju, selo je značajno i po bitkama koje su bile značajna prekretnica za Srbiju. I tokom Drugog svetskog rata selo beleži burnu istoriju. Ovde su Nemci 1941. pokušali da zarobe generala Dragoljuba Mihailovića, što im nije pošlo za rukom, ali zato su zarobili Aleksandra Mišića, Živojinovog sina.
Danas se u Struganiku može videti spomen kompleks posvećen vojvodi Mišiću, u kome se mogu videti svi podaci o životu i ratničkoj strategiji velikog vojvode. Selo se nalazi na 9 kilometara od Mionice i 30 kilometara od Valjeva, a cena karte za posetioce je 170 dinara.
Orašac – Selo gde je započeta borba za slobodu
U srcu Šumadije, 6km od Aranđelovca, počinje Prvi srpski ustanak i moderna istorija Srbije. Orašac je mesto gde je 15. februara 1804. godine Krađorđe proglašen za vožda i postignut dogovor od podizanju Prvog srpskog ustanka. Ovaj istorijski događaj ovekovečen je u podizanju crkve Vaznesenja Gospodnjeg, Spomen škole i spomen česme u Marićevića jaruzi, muzeja i skulpture Karađorđa, formirajući tako spomen kompleks.
Spomen škola iz 1932. godine, građena od obrađenih granitnih blokova, sa sjajnim arhitektonskim idejama spada u najlepše škole unutrašnjosti Srbije. Na školi se nalazi i mermerna ploča sa zahvalnicom šumadijskog naroda voždu Karađarorđu.
Crkva Vaznesenja je građena u periodu 1868-1870. godine i reč je o crkvi skromnih dimenzija, ali masivnih zidova. Unutar crkve je ikonostas izuzetne umetničke vrednosti koji je izradio Steva Todorović, ugledni slikar kraja XIX veka. Nedaleko od crkve nalazi se i kamena spomen česma podignuta povodom 150 godina I srpskog ustanka. Pedeset godina nakon podizanja spomen česme podignut je spomenik Karađorđu, od belog mermera, visine 3.4 metra. Pored ovoga u Orašcu ćete i danas naći nekoliko očuvanih kuća iz tog perioda koje su zakonom zaštićene. Cena obilaska spomen kompleksa je 150 dinara.
Nadamo se da vas je naša priča inspirisala da posetite neko do ovih, za istoriju značajnih, ali i lepih srpskih sela.